Ekoyay Yayıncılık 9. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı 2. Ünite Sayfa 47-74 Cevapları
Sayfa 47
Şiir İnceleme Yöntemi
Hazırlık
1)Zihniyet, bir dönemdeki sosyal, siyasi, idari, adli, askeri, dini güçlerin, sivil toplum örgütlerinin, ticari hayatın, eğitim etkinliklerinin birlikte oluşturdukları ortam ve bunların hiçbirine indirgenemeyen duygu, anlayış ve zevk bütünüdür. Bir başka deyişle zihniyet, bir toplumun ya da kültürün bireylerinin duyuş ve düşünüşteki birlikteliğidir.cemalaksoy.org
2)Tema, bir sanat eserinin merkezinde yer alan temel duygu ve düşünce demektir. Konunun somut olmasına karşılık, tema soyut özellikler gösterir.
3)Sözü etkili hale getirmek için değişik anlam çağrışımları ya da ses benzerlikleri kullanılır. Şair ne kadar ince bir anlam, ne kadar hoş bir söz bulursa, şiiri o denli güçlü olur.
4)Lale Devri, OsmanlıDevleti’nde, 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 yılındaki Patrona Halil İsyanı ile sona eren bir dönemdir. Bu dönem “zevk ve safa” dönemi olarak bilinir. Lale Devri’nde savaş yapılmamış, kültürel ve sanatsal etkinliklere daha çok önem verilmiştir.
5)Osmanlı Devleti’nin çöküş sürecini hızlandıran 1.Dünya Savaşı 20.yüzyılın başında geniş bir coğrafyaya yayılmış ve nihayet 1920’lerin başında Osmanlı devleti de savaşa dahil olmuştur. Bu dönemin yazarları, eserleriyle halkı Milli Mücadele’ye motive etmiştir.
6)Ahenk, uyum demektir. Şiirde ahenk, birbiriyle uyumlu seslerin belli bir ritimle bir arada kullanılmasıyla sağlanır.
Sayfa 48
İnceleme
1.Metin: Anadolu Gerçeği
1)Şair, Anadolu’yu “çıplak topraklar, boz bulanık sular, kurbağa ve köpek sesleri, ıssızlık, kerpiç evler, tandır ekmeği, kar tipi, çıplak çocuklar” gibi kelimelerle zihinde canlandırmaktadır.
2)Verilen Metinler Arasındaki Zihniyet Farklılıları;
1.2.Metin
|
Dini duyarlılıklar, hlak ve erdem önem kazanmıştır. Allah ve insan sevgisi her şeyden önemlidir.
|
1.3.Metin
|
Dünyada meydana gelen toplumsal olaylar önem taşır. Yalnızca bireysel değil evrensel değerlerle de ilgilenmek önemlidir.
|
1.4.Metin
|
İslam yüceltilirken Batılılaşma ve toplumdaki yanlış yönelişler eleştirilir.
|
1.5.Metin
|
Mevki ve makam için devletin ileri gelenlerine yalakalık yapmak eleştirilir. Sosyal ve ekonomik koşullardan şikayet edilir.
|
Sayfa 49
3)
1.1.Metin
|
Çıplak toprak, yağmur duası, çimmek, namaz kılmak, toprak damlar, kerpiç evler, yumurta satan köylüler…
|
1.2.Metin
|
Gönül yıkmak, namaz, cevher
|
1.3.Metin
|
Atom bombası, Londra Konferansı, ayna, cımbız
|
1.4.Metin
|
İslam, millet, terakki, milliyet, Efkar-ı Frenk
|
1.5.Metin
|
Devlet, rica, usanmak,hicran
|
6)1.1Metin:Serbest şiir
1.2.Metin: Divan şiiri
1.3.Metin: Serbest şiir
1.4.Metin: Divan şiiri
1.5.Metin: Divan şiiri
7)Türk şiirinde yerginin önemli bir rolü vardır. Divan şiirinde Nef’i, Nesimi, Nabi; Halk şiirinde Kaygusuz Abdal, Dadaloğlu, Köroğlu, Sümmani gibi şairler bulundukları dönemin toplumsal sorunlarını dile getirerek yöneticileri eleştiren eserler yazmışlardır.
8-9)Şair, Anadolu’nun yalnızca doğal güzelliklerini,(cemalaksoy.org) kültürünü anlatıp geri kalmışlığını ve ekonomik sıkıntılarını göz ardı eden kişilerin dikkatini çekmek amacıyla eserine “Anadolu Gerçeği” adını vermiştir.
10)Şairin “Savuş git içimizden” dediği kişi, Anadolu’yu pembe hayallerle süsleyerek anlatan, gerçeklikten kaçınan şairler, yazarlar ve aydınlardır.
Sayfa 50
1)”Semai” adlı şiirde dizeler dörtlük oluşturacak şekilde düzenlenmiştir. Her dörtlük dört dizeden oluşmuştur.
2)
Redif
|
Uyak
|
Uyak düzeni
| ||||||||
1.Dörtlük
|
-gidenlerin
-ellerine-
-edenlerin
-dillerine
|
-enlerin
-lerine
|
D
L
(yarım uyak)
|
Abab
| ||||||
2.Dörtlük
|
-dedenin
-bedenin
-edenin
-bellerine
|
-in
-lerine
|
Eden (zengin uyak)
|
Cccb
| ||||||
3.Dörtlük
|
-çırak
-ırak
-tarak
-tellerine
|
-lerine
|
-ak(tam uyak)
|
Dddb
| ||||||
4.Dörtlük
|
-tutsam
-tütsem
-etsem
-güllerine
|
-sam/-sem
-lerine
|
-t(yarım uyak)
|
Eeeb
| ||||||
5.Dörtlük
|
-kavursalar
-çevirseler
-savursalar
-yellerine
|
-salar/-seler
-lerine
|
-r (yarım uyak)
|
Fffb
| ||||||
6. Dörtlük
|
-parmağın
-durmağın
-ırmağın
-sellerine
|
-ın
-lerine
|
rmağ(zengin uyak)
|
gggb
| ||||||
3)Metnin teması “ilahi aşk”tır. Şiirin her dörtlüğü ilahi aşkı farklı bir yönüyle, farklı bir duyguyla ele almıştır.
4)Yalnız halk şiirinde değil diğer dönemlerin şiirinde de birimler belli bir duygu ya da düşünce etrafında birleşir. Halk şiirinde tema dörtlükle ifade edilirken divan şiirinde beyitler, modern şiirde ise serbest birimler ve yine dörtlükler tercih edilir.
Sayfa 51
5)
Yazıldığı dönem
|
Yapı özelliği
| |
2.2.Metin (gazel)
|
16.yüzyıl divan edebiyatı
|
Beyit birimiyle ve gazel nazım şekliyle yazılmıştır. Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
|
2.3.Metin(Karanfil)
|
20.yüzyıl, Servet-i Fünun
|
Üçer dizelik bentler halinde yazılmıştır. Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
|
2.4.Metin (Sana)
|
Cumhuriyet dönemi
|
Serbest şiir örneğidir. Dize birimi esas alınmıştır.
|
2.5.Metin (Aşk Ölümcül Bir Rüyadır)
|
Cumhuriyet dönemi
|
Serbest şiir örneğidir. Dize birimi esas alınmıştır.
|
1.Etkinlik
a)
2.1.Metin
|
2.2.Metin
|
2.3.Metin
|
2.4.Mwtin
|
2.5.Metin
| |
Nazım birimi
|
Dörtlük
|
Beyit
|
Üçlük bent
|
Dize
|
Dize
|
Tema
|
İlahi aşk
|
Aşk
|
Aşk, özlem
|
Yaşama sevinci
|
Aşk
|
Ölçü
|
Hece ölçüsü
|
Aruz ölçüsü
|
Aruz ölçüsü
|
Serbest ölçü
|
Serbest ölçü
|
Uyak şeması
|
Xbxb/aaab/cccb/dddb
|
Aa/ba/ca/da/…
|
Abc/ddc
|
–
|
–
|
Nazım biçimi
|
Semai
|
Gazel
|
Serbest müstezat
|
Serbest şiir
|
Serbest şiir
|
b)Nazım şekilleri her dönemde oluşan edebi geleneklere bağlı olarak oluşur. Edebi dönemlerin sanat anlayışı nazım şekillerinin oluşumunu etkiler.
2.Etkinlik
Bir şiirde yapı ve ahenk unsurları anlamlı bir bütünlük oluşturur. Çünkü şiir hem ritim hem de anlam bakımından güzelliği amaçlar.
Sayfa 52
1)
1.Kısım: Bayrak her şeyden önemlidir.
2.Kısım: Bayrak sevgisi gençlik coşkusuyla anlam kazanır.
3. Kısım: Bayrak, eşten ve aileden önemlidir.
4. Kısım: Her vatandaş bayrağı için mücadele etmelidir.
5. Kısım: Her vatandaş bayrağı için mücadele etmelidir.
6.Kısım: Bayrağı dalgalanan insan ölürken bile huzurludur.
7.Kısım: Bayrak olmadan mal, mülk ve eş dostun anlamı olmaz.
8-9. Kısım: Bayrak için Ulubatlı Hasan nasıl canını verdiyse biz de her türlü tehdide karşı bayrak uğruna savaşmalıyız.
2)Şiirin konusu bayraktır.
3)Arif Nihat Asya Türk milliyetçiliği etrafında vatan, bayrak ,bağımsızlık, kahramanlık gibi konuları sıkça işlemiştir.
4)Şair, çocukluktan gençliğe, gençlikten mezara giden bir süreç içerisinde bayrak sevgisinin önemini anlatıyor.
Sayfa 53
5)Ölüm gerçeği karşısında duyulan çaresizliğin ve kabullenişin ifadesi olarak yazılmıştır. Şair, ölümden kaçış olmadığını kabul etmekte ve hiç olmazsa kısacık ömrünü mutlulukla geçirmeyi dilemektedir.
1.Etkinlik
Olamam: Bayrak sevgisi
Gün Eksilmesin Penceremden: Ölüm korkusu
6)”Olamam” adlı şiir Milli Mücadele yıllarını yaşamış, o dönemin acılarını, yıkımlarını yakından görmüş bir şair olan Arif Nihat Asya tarafından yazılmıştır. “Gün Eksilmesin Penceremden” adlı şiir ise Cumhuriyet Dönemi’nde yazılmıştır. Şiirde bireysel bir duyarlılık dile getirilmiştir. Günümüzde de en çok işlenen temalardan biri ölümdür.
7)
Dil ve anlatım özelliği
| |
Gün Eksilmesin Penceremden
|
Günlük konuşma dilinin doğallığı şiire yansımış, duygular oldukça samimi bir ifadeyle anlatılmıştır. Açık, sade ve akıcı bir dil kullanılmıştır.
|
Kimsesizlik
|
Açık, sade bir dil kullanılmıştır. Benzetme ve imgelere yer verilmiştir.
|
8)İlk dörtlükte şairin, ikinci dörtlükte ise gönlünün duygu ve düşünceleri vardır. Şair, ilk dörtlükte içinde bulunduğu psikolojiyi yansıtmakta, ikinci dörtlükte ise Tanrı’dan dilediğini gönlünün aracılığıyla dile getirmektedir. Bu anlatım tarzı, şairin ruh halini daha iyi anlamamızı sağlamaktadır.
Sayfa 54
1)Şiirde kullanılan kelimelerin çoğu günlük yaşamda taşıdıkları anlamın ötesinde, başka anlamlarda kullanılmıştır. Örneğin akşam kelimesi bu şiirde “ölüm” anlamında kullanılmıştır. Kelimelerin bu şekilde farklı anlam kazanmaları, şairin şiirde imge ve sembollere ne kadar önem verdiğini gösterir.
3)İmge, gerçekte var olmayan fakat şairin hayal dünyasında gerçekleşen varlık, olay, düşünce ve hareketlerdir. İmgeler, anlatıma hem güzellik hem de derinlik kazandırır.
4)Yüzün perde perde solması, güllerin kanaması, suların yanması gibi ifadeler ölümün yaklaştığı düşüncesini anlatmak için kullanılmıştır.
6) Merdiven şiirindeki söz sanatları;
İstiare: Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden (yaşam)
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak (insanın hatırası)
Benzetme: Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
Duru alev gibi dallarda kanlı bülbüller
Tecahül-i Arif: Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
İmge: Merdiven (insanın sürekli sona doğru yaklaştığı hayat yolu)
Kızıl akşam (yaşamın son anları)
“Merdiven” şiirinde baştan sona kadar hemen hemen bütün sözcüklerde imge değeri vardır.
7)Şiirde birbirini çağrıştıran kelimeler: güneş-sema-hava, kızıl-akşam-kanamak-alev-tunç
Sayfa 55
Sayfa 56
11)a) “Merdiven” şiirinde imgelere ve söz sanatlarına sıkça yer verilmiştir. “Roman Sanatı” metni ise öğretici bir metin olduğundan imge ve sanatlara yer verilmemiştir.
b)Söz sanatları şiirin anlamını okuyucunun yorumlayarak çıkarmasını sağlar. Şiirin daha etkileyici ve derin olmasını sağlar.
1. Etkinlik
İlahi
|
Gönül suya benzetiliyor.
|
Gazel
|
Şair kendini pervaneye, aşkı ilahi bir muma, zevki zincire, gönlünü ise divaneye benzetiyor.
|
Gazel
|
Şair kendini Mecnun’a benzetiyor.
|
Koşma
|
Şair kumdan kuma savrulduğunu söylüyor. Kendisini dolaylı olarak Mecnun’a benzetiyor.
|
Serenad
|
Şair kendisini mevsime benzetiyor.
|
Sitem
|
Şair canını dikenli bir çekirdeğe benzetiyor.
|
Şairin Seyir Defteri
|
Benzetme yoktur.
|
Ben Sana Mecburum
|
Şair, sevgilinin adını mıha benzetiyor.
|
Mihriban
|
Lambadaki alev üşüdüğüne göre dolaylı olarak insana benzetiliyor.
|
12)İmgeler, hayal ve zekanın ürünleridir. Her imge sanatsal bir buluştur. İmge ile edebi sanatlar arasında güçlü bir bağ vardır. Edebi sanat, bir duygu veya düşünceyi doğrudan değil dolaylı anlatma ihtiyacından doğar. İmge ise bu anlatıma hayal gücünü de katarak ifadenin güzelliğine katkıda bulur.
Sayfa 57
1.Etkinlik
Kimsesiz bir sokak ortasındayım, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan bir noktasında, sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.
Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; evlerin bacasını yıldırımlar kolluyor. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; biri benim biri de serseri kaldırımlar.
2.Etkinlik
1)Bir şiirde ünsüz seslerin sıkça tekrarlanmasına aliterasyon, ünlü seslerin tekrarına ise asonans denir. Kaldırımlar şiirinin ilk dörtlüğünde “k” sesinin sıkça tekrarlandığı dikkatimizi çekiyor.
2)Şiirdeki dizelerin hece sayıları eşittir. Bu eşitlik, şiirin ritmini güçlendirmekte, şiire akıcı bir ifade kazandırmaktadır.
Sayfa 58
4)
Redif
|
Uyak
| |
-ortasında
-yürüyorum
-noktasında
-görüyorum
|
-sında
-yorum
|
Ta
Rü
(tam uyak)
|
-kapanık
-yıldırımlar
-uyanık
-kaldırımlar
|
-ık
-lar
|
An(tam uyak)
Ldırım(zengin uyak)
|
-birikiyor
-devler
-dikiyor
-evler
|
-iyor
-ler
|
İk
Ev
(tam uyak)
|
-annesi
-insandır
-sesi
-lisandır
|
-i
-dir
|
Es(tam uyak)
San(zengin uyak)
|
-kucakta
-çocuğum
-sokakta
-yolculuğum
|
-ta
|
Ak(tam uyak)
Uğ(tam uyak)
|
-gitsin
-fenerler
-işitsin
-kemerler
|
-sin
-ler
|
İt
Er
(tam uyak)
|
-görüneyim
-verin karanlıkları
-bürüneyim
Serin karanlıkları
|
-in karanlıkları
|
Ün(tam uyak)
Er(tam uyak)
|
-boya
-ateşl
-uykuya
-eşi
|
Redif yok
|
Ya(tam uyak)
Eşi (zengin uyak)
|
Sayfa 59
4.Etkinlik
Şiirlerdeki ritmik farklılıklar kullanılan uyak, redif, aliterasyon, asonans ve ölçü gibi ses unsurlarıyla ilgilidir. Ayrıca şiirin temaları, birimleri ve dizelerin dizilişi de şiirin ritmin etkiler.
5.Etkinlik
Şiirlerin temaları söyleyiş tarzlarını etkilemektedir.
Sayfa 61
5)
Metin
|
Ritim özellikleri
|
Sen Varsın
|
Uyak ve rediflerle ritim sağlanmıştır.
11’li hece ölçüsüyle söylenmiştir.
Şiirde genellikle tam uyak vardır.
Uyak düzeni abab/cccb/dddb şekilndedir.
|
Koşuk
|
Uyak ve rediflerle ritim sağlanmıştır.
8’li hece ölçüsüyle söylenmiştir.
Şiirde genellikle yarım uyak vardır.
Uyak düzeni aaab/cccb/dddb şekilndedir.
|
Gazel
|
Uyak ve rediflerle sağlanmıştır.
İç kafiyeye yer verilmiştir.
Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
Zengin uyak kullanılmıştır.
Uyak düzeni aa,ba,ca şekilndedir.
|
6)
Şiir
|
Teması
|
Söyleyiş özelliği
|
Kahramanlık
|
Kahramanlık
|
Cesur, korkusuz, kendinden emin ve özgüven sahibi biri insanın seslenişi sezilmektedir.
|
Koşuk
|
Yiğitlik
|
Savaşa hazırlık yapan kararlı ve cesur bir insanın ifadeleri vardır.
|
Gazel
|
Sevgiliden şikayet
|
Aşıkane bir söyleyiş vardır. Sevgiliyle konuşan, ona sitem eden, dertli bir aşığın ifadeleri şiire hakimdir.
|
7.Etkinlik
Redif
|
Kafiye
|
İç kafiye
|
Aliterasyon
|
Asonans
| |
Kaldırımlar
|
X
|
X
|
X
|
X
|
X
|
Ölümden Sonra
|
X
|
X
|
X
|
X
| |
Ahu Gözlüm
|
X
|
X
|
X
|
X
|
X
|
Ekmek ve Yıldızlar
| |||||
Kahramanlık
|
X
|
X
|
X
|
X
| |
Sen Varsın
|
X
|
X
|
X
|
X
| |
Koşuk
|
X
|
X
|
X
|
X
| |
Gazel (Baki)
|
X
|
X
|
X
|
X
|
X
|
Sayfa 62
1)tılsımlı bir uykudan, sarmış, serpilen, büyülenmiş bir ceylan, bakıyor, dökülüyor, yumuşak aydınlık, siner, gıcırdıyor, kuru
3)Şiirde anlam bütünlüğü dizeler ve dörtlüklerin uyumlu bir şekilde sıralanması ve ritim öğelerinin kullanılmasıyla oluşmuştur.
4)Şiirde “havuz, dolap, sarmaşıklar, böcekler, masa, sürahi, bardak, deniz, öğle vakti vb.” unsurlar dış dünyaya ait unsurlardır. Şair bu unsurları dış dünyada görüldüğü gibi değil kendi iç dünyasında yeniden anlamlandırılıp sezgilerle dile getirmektedir.
5)”Rüyası ömrümüzün çünkü eşyaya siner.” Sözünde şiirin temel düşüncesi olan “dış dünyayı kendi sezgileriyle ifade etmek” anlamı vardır. Bir şair, dış dünyayı bir bilim insanı gibi görmez.
Sayfa 63
1.Etkinlik
İstanbul’u anlatan şiirlerde şairlerin İstanbul’la ilgili farklı duyguları yer almaktadır. Bu şiirlerin hiçbirinde İstanbul şehri bir belgesel ya da öğretici bir üslup olarak yer almaz. Tümünde İstanbul’la ilgili izlenimler ve sezgiler vardır. Her şair, kendi iç dünyasında şekillenen İstanbul’u anlatır.
Sayfa 64-65
Gazel(Gazel 3)
|
Kaside
|
Koçaklama
|
Koşma
|
Hikaye
| |
Şiir dili
|
Süslü, sanatlı, ağır fakat akıcı bir dili vardır.
|
Süslü, sanatlı, ağır fakat akıcı bir dili vardır.
|
Açık, sade, akıcı bir dili vardır.
|
Açık, sade, akıcı bir dili vardır.
|
Açık, sade, akıcı bir dili vardır.
|
Zihniyet
|
Bireysel bir duyarlılık dile getirilmiştir. Aşk ve sevgili her şeyden üstün tutulmuştur.
|
Divan şiirinin klasik bir örneği olarak aşkın verdiği elemden yakınma vardır.
|
Halka zulmeden dönemin beylerine bir isyan ve meydan okuma vardır.
|
Sevgilinin kalbini kazanma amacı vardır. Çöl, saz, söz gibi ifadeler halktan kişilerin duygularını yansıtır.
|
Modern şiir geleneğinin yapı özelliklerine sahiptir. Şair, vatan sevgisini aşk temasıyla zenginleştirip serbest şiirinden faydalanarak yazmıştır.
|
Yapı
|
Beyit
|
Beyit
|
Dörtlük
|
Dörtlük
|
Dörtlük birimiyle yazılmıştır.
|
Ahenk unsurları
|
Uyak, redif, aliterasyon ve asonanslarla ahenk sağlanmış, aruz ölçüsü kullanılmıştır.
|
Uyak, redif, aliterasyon ve asonanslarla ahenk sağlanmış, aruz ölçüsü kullanılmıştır.
|
Uyak ve rediflerle ahenk sağlanmış, 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
|
Uyak ve rediflerle ahenk sağlanmış, 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır
|
Düzenli olmasa da uyak kullanılmıştır. Her dörtlüğün son dizesinde “biraz” redifi vardır, serbest ölçü ile yazılmıştır.
|
Gerçeklik
|
Aşk, sevgilinin güzelliği gibi duygusal gerçeklik dile getirilmiştir.
|
Aşktan şikayet dile getirilmiştir.
|
Dönemin haksızlıkları dile getirilmiştir.
|
Aşk ve sevgiliye duygularını açma söz konusudur.
|
Ülkenin yoksunlukları ve güzelliği ele alınmıştır.
|
Anlam
|
Aşk
|
Aşktan şikayet
|
Yiğitlik
|
Aşk
|
Vatan sevgisi
|
7)Canım İstanbul şiirinde şair İstanbul sevgisini anlatırken soyut ve mecazlı kavramlara sıkça yer vermiştir. İstanbul’u ruhunun derinliklerinde hissetmektedir.
8)Bir Başka Tepeden adlı şiir edebi bir metin, haber yazısı ve coğrafya metni ise öğretici metinlerdir.
Gözlerin Adlı şiirinin ahenk ve yapı özellikler;
Redif
|
Uyak
| ||
1.Dörtlük
|
-arar
-dalar gözlerin
-sorar
-Salan gözlerin
|
-r
Gözlerin
|
Ra(tam uyak)
Alan(zengin uyak)
|
2.Dörtlük
|
-peyker
-döker
-çöker
-kalan gözlerin
|
Gözlerin
|
Ker(zengin uyak)
Alan(zengin uyak)
|
3.Dörtlük
|
-erir
-gösterir
-verir
-alan gözlerin
|
-r-
Gözlerin
|
Eri(zengin uyak)
Alan(zengin uyak)
|
4.Dörtlük
|
-varı
-esrarı
-baharı
-çalan gözlerin
|
-ı
Gözlerin
|
Ar(tam uyak)
Alan(zengin uyak)
|
5.Dörtlük
|
-şeyler
-eyler
-söyler
-yalan gözlerin
|
Gözlerin
|
Ler(zengin uyak)
Alan(zengin uyak)
|
Nazım birimi: dörtlük
Birim sayısı: 5
Ölçüsü: 11’li hece ölçüsü
Nazım şekli: Modern şiir (koşma biçiminde uyaklanmış)
Uyak şeması: abab, cccb, dddb, eeeb, fffb
Aliterasyon: Şiirin genelinde “r” aliterasyonu dikkat çekmektedir.
| |||
Sayfa 66
2.Etkinlik
a)
Halk şiiri: koçaklama, koşma ,koşma
Divan şiiri: gazel ,kaside, gazel
Modern şiir: hikaye
Serbest şiir: Tren Sesi, Gözlerin
Saf şiir: Ses
b)Halk şiiri, divan şiiri, modern şiir, serbest şiir ve saf şiir gibi anlayışlarının her birinin kendine ait bir şiir geleneği vardır.
Sayfa 67
Redif
|
Uyak
| ||
1.Bent
|
-eder
-ömrün
-cevher
-bugün
-gider
|
Redif yok
|
Er(tam uyak)
Ün(tam uyak)
|
2.Bent
|
-ne var
-yüz
-halkalar
-görünürsünüz
-aynalar
|
Redif yok
|
Ar(tam uyak)
Üz(tam uyak)
|
3.Bent
|
-insan
-baksam ben değilim
-heyecan
-adam ben değilim
-yalan
|
Ben değilim
|
An(tam uyak)
Am(tam uyak)
|
4.Bent
|
-aşkımız
-gelir
-başladığımız
-bir bir
-yalnızlığımız
|
-ımız
|
İr(tam uyak)
|
5.Bent
|
-varmış
-sert olduğunu
-yakarmış
-dert olduğunu
-anlarmış
|
-mış
Olduğunu
|
Ar(tam uyak)
Ert(zengin uyak)
|
6.Bent
|
-sonbahar
-benimsediğim
-kuşlar
-ölen kim
-tarumar
|
Redif yok
|
Ar(tam uyak)
İm(tam uyak)
|
7. Bent
|
-başında
-uyanamadın olacak
-yaşında
-saltanatın olacak
-taşında
|
-ında
Olacak
|
-aş(tam uyak)
-ın(tam Uyak)
|
Nazım birimi: bent(beşlik)
Birim sayısı: 7
Ölçüsü: 11’li hece ölçüsü
Nazım şekli: saf şiir(koşma biçiminde uyaklanmıştır.)
Uyak şeması: ababa, cdcdc, efefe …
Ahenk özellikleri: Şiirde ahenk uyak, redif ve hece ölçüsüyle sağlanmıştır. Her bendin 1,3, ve 5. Dizeleri kendi arasında uyaklıdır.
| |||
Şiirin dil ve anlatım özellikleri:
1.Bent: Dante, İtalyan bir şairdir. Şair, kendini Dante’ye benzetmiştir. Dante, şairi etkilemiştir. Şair otuz beş yaşı hayatın yarısı olarak kabul ediyor.
2.Bent: Şair, yüzündeki değişikliği aynaya bakarak fark ediyor.
3.Bent: Şair artık yavaş yavaş yaşlandığının farkındadır.
4.Bent: Bu dizelerde diğer dizelerde olduğu gibi yalnızlıktan bahsediyor.
5.Bent: Gökyüzünün rengi mavidir. Mavi insanda özgürlüğü, huzuru, mutluluğu ifade eden bir renktir.
6.Bent: Ayvanın sarı, narın kırmızı olduğunu fark etmesi, hayatın gerçekleriyle yüzleştiğini gösteriyor.
7.Bent: Şair, ölüm karşısında kaygılı ve çaresizdir. Bir gün öleceğini kabullenemese de bu gerçeği saygıyla karşılar.
Şiirdeki Edebi Sanatlar:
Dante gibi ortasındayız ömrün: Telmih, teşbih
Delikanlı çağımızdaki cevher: İstiare
Gözünün yaşına bakmadan gider: İktibas (deyim alıntılanmıştır.)
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?: Tecahül-i arif, istifham
Benim mi Allah’ım çizgili yüz?: Tecahül-i arif, istifham
Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğin aynalar: İstifham, tezat
Su insanı boğar, ateş yakarmış: Tecahül-i Arif
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?: İstifham
Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim?: İstifham
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?: İstifham, istiare
Şiir, saf şiir geleneğine göre yazılmıştır.
Şiirdeki birimlerin anlamını birleştirirsek “ölüm” teması ortaya çıkar.
Sayfa 68
2.Etkinlik
Şair, ölüm gerçeğini her bentte farklı bir yönüyle ele almak için şiiri bentlere bölmüştür. Bentlerde dile getirilen duygu ve düşüncelerin ortak paydası, yaşlanma ve ölüm kaygısıdır.
3.Etkinlik
5)Şiirde bulunan yeni ve farklı anlamlar şairin iç dünyasından ve hayal aleminden gelmektedir.
6)”Otuz Beş Yaş” şiirinde her parça ortak bir anlam etrafında şekillenmiştir. Ölüm teması bütün bentlerde işlenerek parça-bütün ilişkisi gerçekleşmiştir.
Sayfa 69
1.2)Mehmet Emin Yurdakul Kurtuluş Savaşı yıllarında yaşamış, bu dönemde yaşanan büyük sıkıntılara, yapılan savaşlara tanık olmuştur. Türk milletinin ulusal mücadelesini şiirleriyle desteklemiştir. Cenge Giderken şiirinde de Türk askerinin cesaretini ve iman gücünü anlatmıştır.
Sayfa 70
3)Yurdum adlı şiirden hareketle Cahit Külebi’nin 1917’de doğduğunu, çocukluk hatıralarını unutamadığını, aile büyüklerinden bazılarının savaşta şehit düştüklerini anlamaktayız.
4)İstiklal Marşı’mızda genellikle tarihimizden, atalarımızdan gelen bir kahramanlık ve manevi güç anlatılmaktadır. Şair, o dönemdeki gençlere bu manevi gücü hatırlatarak Milli Mücadelenin sanıldığı kadar zor olmayacağını hatırlatmış ve moral vermiştir.
5)Dadaloğlu’nun Adana-Kozan yöresindeki Avşar boyuna mensup olduğu, göçebe bir hayat yaşadığı, o dönemde atların önemli bir ulaşım aracı olduğu, kılıç ve mızraklarla savaşıldığı ve mevcut devlet yönetimiyle mücadele halinde olunduğu anlaşılmaktadır.
6)Verilen şiirlerden ilki Dadaloğlu’na, ikincisi Cahit Külebi’ye aittir. Şiirlerin anlamına, konusuna ve kullanılan dilin özelliklerine bakarak bu sonuca ulaşabiliriz.
Sayfa 71
Anlama Yorumlama
1)Doğan güne hükmüm geçmez, çünkü zamanı durdurmak mümkün değil. Biz istesek de istemesek de zaman hızla akıp gidiyor. İçinde bulunduğumuz bu acı gerçeği kimse anlamıyor, öleceğim günü şimdiden düşünüyorum.
3.Etkinlik
Paragraf cümlelerden, şiir ise dizelerden oluşur. İkisinde de kelimelerin anlam değerleri vardır.
3)Bu söz, şiirin ne anlatmak istediğini tam olarak anlamanın mümkün olmadığını anlatmaktadır. Şiir, gerçek anlamını sahibinin yani şairin hafızasında ve hayal dünyasında bulabilir.
4)Şiiri ezberlemek daha kolaydır. Çünkü şiiri oluşturan dizelerde ses benzerlikleri ezberlemeyi kolaylaştırır.
5)Şiir, gerçek olmayanı terennüm eder. Çünkü şair gerçeğin kendisini değil, gerçeğin kendisinde bıraktığı etkilenmeleri anlatır.
6)Şiir imge ve sanatlarla kurulu bir anlatım türüdür. İmge ve sanatların en önemli özelliği herkeste farklı bir duygu ve düşünceye yol açmasıdır.
7)her şair, belli bir şiir geleneğini takip eder. Her şiir geleneği belli yapıları sürdürür.
Sayfa 72-73-74
Değerlendirme Sorularının Cevapları
a)Okuduğumuz şiirin hangi geleneğe bağlı olduğunu belirlerken şiirin dil ve anlatım özelliklerine, yapı ve ahenk öğelerine, nazım şekline ve ölçüsüne bakarız.
Her canlının bir yaradılış gayesi vardır.
Şiirde yapıyı oluşturan birimler dizelerin dizilişine göre farklı özellikler gösterir.
B)motif, imge, ad aktarması
C)DYDDDDDD
Ç)
1)D
2)C
3)C
4)B
5)D
6)E
7)E
-
0 yorum:
Yorum Gönder